Een paar gedachten bij het thema van deze Veertigdagentijd
Het project van de Kindernevendienst in wijk Noord+West heeft als thema Verander je mee? We staan telkens stil bij iets wat met verandering te maken heeft. De schriftlezingen die horen bij de zondagen in de Veertigdagentijd blijken allemaal wel iets met verandering te maken te hebben. We begonnen met de verzoeking in de woestijn (Matteüs 4:1-11) en de verheerlijking op de berg (Matteüs 17:1-9). En ook in de lezingen die nog volgen zullen we telkens wel iets vinden wat over verandering gaat.
Je zou kunnen zeggen dat het niet zo verwonderlijk is dat het in de Bijbel vaak over verandering gaat. In de Bijbel gaat het over God, over wat Hij zegt en wat Hij doet. Theologisch gezegd: de Bijbel getuigt van Gods openbaring. En ja, dat verandert alles. Als God spreekt dan gebeurt er wat. Het eerste wat Hij zegt is: “Laat er licht zijn”. “En er was licht”, stelt Genesis 1 simpelweg vast. Als God spreekt verandert duisternis in licht. En Gods laatste woord in de Bijbel is: “Alles maak Ik nieuw!” (Openbaring 21:5). Alles nieuw, over verandering gesproken!
Zo omspant Gods veranderende spreken en handelen de hele Bijbel. En zo omspant Gods verandering ons hele bestaan. Dat betekent twee dingen. Het relativeert onze veranderingen en het geeft ze ook een diepe betekenis.
Ons veranderen en onze veranderingen vallen in het niet bij wat God doet. De scheppende en herscheppende kracht van zijn woorden en daden is zo veel groter dan wat mensen voor elkaar kunnen krijgen. “Mijn plannen zijn niet jullie plannen, en jullie wegen zijn niet mijn wegen – spreekt de HEER. Want zo hoog als de hemel is boven de aarde, zo ver gaan mijn wegen jullie wegen te boven, en mijn plannen jullie plannen.” (Jesaja 55:8-9). Het past ons daarom bescheiden te zijn.
Maar het is ook niet zo dat onze veranderingen en ons veranderen niets betekenen. Integendeel. Ze betekenen heel veel. In het woord ‘betekenen’ zit het woord ‘teken’. En dat is precies wat onze veranderingen zijn, een teken. Ze zijn een teken van Gods alles veranderende openbaring. Als in ons leven, of in het leven van de gemeente, of in de wereld, dingen ten goede veranderen dan is dat een teken wat verwijst naar al het goede wat God deed, doet en zal doen.
Als mensen zich met elkaar verzoenen, als mensen hun levensstijl verbeteren, als nieuwe initiatieven goed uitpakken, als we onze grenzen leren kennen en aanvaarden, als we heling ervaren, als het verleden niet langer alles bepaalt, als we na een verlies toch weer vertrouwen in het leven vinden, als we weer durven hopen, als … vul maar in, al die veranderingen – we mogen ze dankbaar uit Gods hand aanvaarden en we mogen ons erdoor laten bemoedigen omdat we ze zien als teken van de nog veel grotere veranderingen van God.
Nog één aspect van veranderen mag niet onbenoemd blijven. Zeker niet in deze Veertigdagentijd. In de Bijbel heeft verandering voor mensen heel vaak ook het karakter van bekering. Verandering is omkeer, terugkeer. Het is constateren dat je afgedwaald bent, dat je het hebt laten lopen, dat je gemakzuchtig bent geworden, dat je het wel geloofde, dat je gezondigd hebt. In welk duister van ons leven zegt God: “Laat er licht zijn!” en wat blijkt er in ons leven allemaal ‘oud’ te zijn, als God zegt: “Alles maak Ik nieuw!”? Gods veranderende woord laat een mens ook schrikken van zijn eigen onveranderlijkheid.
God kruist onze weg. Letterlijk. Midden in onze wereld, midden in onze geschiedenis staat het kruis van Jezus Christus. Dat kruis laat zien hoe onveranderlijk wij mensen zijn en hoe onveranderlijk de macht van het kwaad is. De Veertigdagentijd is een tijd om ons dat te realiseren en om te beseffen dat het ook onze onveranderlijkheid is die door het kruis aan het licht komt.
Wie dat doet, kan ten slotte ook Pasen vieren. De opstanding van Jezus Christus uit de dood is de grootste verandering die de geschiedenis zal kennen. Al onze onveranderlijkheid ten spijt. God schept licht uit ons duister, maakt alles nieuw. Verander je mee? Het mag en het kan.
Ds. Jan Willem Stam